Τμημα Ιστοριας και Αρχαιολογιας

Ο Μιχάλης Νάιδος γεννήθηκε το 1981. Πραγματοποίησε τις προπτυχιακές του σπουδές στο τμήμα ιστορίας και αρχαιολογίας του πανεπιστημίου Ιωαννίνων, και μεταπτυχιακές σπουδές στο Διατμηματικό Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Μεσαιωνικών Σπουδών (Δ.Μ.Π.Μ.Σ.) του ιδίου πανεπιστημίου. Εκπόνησε τη διδακτορική του διατριβή στο τμήμα ιστορίας του Ιονίου πανεπιστημίου υπό την επίβλεψη του Καθηγητή Νίκου Καραπιδάκη. Ολοκλήρωσε και υποστήριξε δημόσια τη διδακτορική του διατριβή το 2016. Το θέμα της διδακτορικής του διατριβής αφορούσε τον θεσμό της βασιλείας στο βασίλειο των Μεροβιγγείων Φράγκων. Έχει υπάρξει υπότροφος των ιδρυμάτων Ωνάση, ΙΚΥ, Γεωργίου Λεβέντη, Νίκου και Λύντιας Τρίχα. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα αφορούν την πολιτική ιστορία και την ιστορία των θεσμών στη μεσαιωνική δυτική Ευρώπη, τη μεσαιωνική ιστοριογραφία, την ιστορία των ιδεών και της πολιτικής σκέψης στο Μεσαίωνα. Έχει λάβει μέρος σε διεθνή επιστημονικά συνέδρια, και άρθρα του έχουν δημοσιευθεί σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά.

Δημοσιεύσεις του κυρίου Νάιδου μπορείτε να δείτε στον παρακάτω σύνδεσμο:

https://crete.academia.edu/MichaelNaidos

Περιγραφές μαθημάτων χειμερινού εξαμήνου ακαδημαϊκού έτους 2019/20

(ΙΜΧ 276) Ιστορία της πολιτικής σκέψης στη μεσαιωνική Ευρώπη (Π)
Το μάθημα αποτελεί μια επισκόπηση της ιστορίας της πολιτικής σκέψης στη μεσαιωνική δυτική Ευρώπη. Το μάθημα περιστρέφεται γύρω από την ερμηνεία και την ανάλυση των κυρίαρχων πολιτικών ιδεών στη μεσαιωνική δυτική Ευρώπη και στην αλληλεπίδρασή τους με τη διαμόρφωση των θεσμών, της πολιτικής και της κοινωνίας. Το χρονικό πλαίσιο του μαθήματος αφορά κυρίως τον πρώιμο και μέσο Μεσαίωνα (750-1250 μ.Χ.). Έμφαση δίνεται στην πολιτική θεωρία της Καρολίγγειας περιόδου, στην εκκλησιαστική μεταρρύθμιση και στις επιπτώσεις της στην οργάνωση τόσο του πνευματικού, όσο και του κοσμικού βίου, στον πολιτικό στοχασμό του 12^ου και 13^ου αιώνα, στην ερμηνεία των εννοιών της βασιλικής/αυτοκρατορικής και της εκκλησιαστικής/παπικής εξουσίας, στις έννοιες του «κράτους» (Regnum) και της Εκκλησίας (Ecclesia). Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται επίσης σε ενδεικτικά παραδείγματα μεσαιωνικών πολιτικών στοχαστών, οι οποίοι παρείχαν με τα έργα τους ένα νέο ερμηνευτικό πλαίσιο για την αντίληψη της οργάνωσης της κοινωνίας και της διακυβέρνησης του κόσμου.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία
― Black A., Political thought in Europe, 1250-1450, Καίμπριτζ, Νέα Υόρκη 1992.
― Blumenthal R.U., The investiture controversy: church and monarchy from the ninth to the twelfth century, Φιλαδέλφεια 1988.
― Brett S.A., Marsilius of Padua: the Defender of the Peace, Καίμπριτζ 2005.
― Brundage J., Medieval canon law, Λονδίνο, Νέα Υόρκη 1995.
― Burns H.J., The Cambridge history of medieval political thought c. 350 – c. 1450, Καίμπριτζ 1991.
― Canning J., A history of medieval political thought, Λονδίνο, Νέα Υόρκη 1996.
― Canning J., Ideas of power in the late Middle Ages, 1296-1417, Νέα Υόρκη 2013.
― Coleman J., Ιστορία της πολιτικής σκέψης, από το Μεσαίωνα μέχρι την Αναγέννηση, τ. Β΄, Αθήνα 2006.
― Cowdrey H.E.J., Pope Gregory VII, 1073–1085, Οξφόρδη 1998.
― Cowdrey H.E.J., Popes and church reform in the 11^th century, Σιγκαπούρη, Σύδνεϋ 2000.
― Cowdrey H.E.J., The cluniacs and the gregorian reform, Οξφόρδη 1970.
― Kantorowicz E., The king’s two bodies: a study in mediaeval political theology, Πρίνστον 1997.
― Kempshall, M.S., The common good in late medieval political thought, Νέα Υόρκη, Οξφόρδη 1999.
― Klosko G., History of political theory: an introduction: Vol. I: ancient and medieval, Οξφόρδη 2012.
― Le Goff J., Οι διανοούμενοι στο Μεσαίωνα, Αθήνα 2002.
― Monahan P.A., John of Paris: On royal and papal power, Νέα Υόρκη 1973.
― Morrall B.J., Political thought in medieval times, Τορόντο 1994.
― Morrison K.F., Holiness and politics in early medieval thought, Λονδίνο 1985.
― Oakley F., Empty bottles of gentilism: kingship and the divine in late antiquity and the early Middle Ages (to 1050), Νιού Χέιβεν, Λονδίνο 2010.
― Oakley F., The mortgage of the past, reshaping the ancient political inheritance (1050-1300), Νιού Χέιβεν, Λονδίνο 2013.
― Robinson I.S., Henry IV of Germany 1056-1106, Καίμπριτζ 2003.
― Shogimen T., Ockham and political discourse in the late middle ages, Νέα Υόρκη 2007.
― Wilks M., The world of John of Salisbury, Οξφόρδη 1984.
― Τούντα Ε., Παιονίδης Φ., Θωμάς Ακινάτης – Μαρσίλιος της Πάδοβα – Μπάρτολος του Σαξοφερράτο: ύστερη μεσαιωνική πολιτική θεωρία: ανθολογία κειμένων, Θεσσαλονίκη 2016.

Περιγραφές μαθημάτων εαρινού εξαμήνου ακαδημαϊκού έτους 2019/20

(ΙΜΧ 115) Μεσαιωνική Ιστοριογραφία (Π)

Το μάθημα αποσκοπεί στην ανάδειξη των χαρακτηριστικών της ιστορικής αφήγησης και στην κατανόηση του τρόπου συγγραφής της ιστορίας κατά το Μεσαίωνα (5^ος – 15^ος αιώνες). Περιγράφονται τα διαφορετικά μεσαιωνικά ιστοριογραφικά είδη (Εκκλησιαστική ιστορία – παγκόσμια ιστορία, χρονικά, εθνικές ιστορίες – κοσμικές ιστορίες, τοπική ιστορία, ιστοριογραφία των θεσμών, ιστοριογραφία του δικαίου, πολιτικές πραγματείες – πολιτικά έργα, φιλοσοφικές πραγματείες, γενεαλογίες, ιστοριογραφία των αστικών κοινοτήτων) στο πλαίσιο της ερμηνείας και της ανάλυσης αποσπασμάτων από ενδεικτικά έργα μεσαιωνικών ιστοριογράφων. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην ιστοριογραφία του πρώιμου Μεσαίωνα (5^ος – 10^ος αιώνας), στη χρήση και ερμηνεία του παρελθόντος από τους μεσαιωνικούς συγγραφείς, στους στόχους των συγγραφέων του Μεσαίωνα, στην κατασκευή πολιτικών και συλλογικών ταυτοτήτων και στις ιδεολογικές και πολιτικές νομιμοποιήσεις της εξουσίας.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία
― Anton H.H., Fürstenspiegel und Herrsherethos in der Karolingerzeit, Βόννη 1968.
― Aurell J., “Rethinking historical genres in the twenty-first century”, Rethinking History 19:2 (2015), σ.σ. 145-157.
― Bloch M., Απολογία για την ιστορία: το επάγγελμα του ιστορικού, Αθήνα 1994.
― Burgess W.R., Kulikowski M., “Medieval historiographical terminology: the meaning of the word annales”, στο: The Medieval Chronicle VIII, εκδ. E. Kooper και S. Levelt, Άμστερνταμ 2013, σ.σ. 165-192.
― Coleman J., Ancient and medieval memories: studies in the reconstruction of the past, Κάιμπριτζ, Νέα Υόρκη 1992.
― Duby G., Η ιστορία συνεχίζεται, Αθήνα 1995.
― Goffart W., The narrators of barbarian history, Jordanes, Gregory of Tours, Bede and Paul the Deacon (A.D. 550 – 800), Νιου Τζέρσεϋ 1988.
― Hen Y., Innes M., The uses of the past in the early Middle Ages, Καίμπριτζ, Νέα Υόρκη 2000.
― Iggers G., Η ιστοριογραφία στον εικοστό αιώνα: από την επιστημονική αντικειμενικότητα στην πρόσκληση του μεταμοντερνισμού, Αθήνα 1999.
― Iggers G., Νέες κατευθύνσεις στην ευρωπαϊκή ιστοριογραφία, Αθήνα 1991.
― Iggers G., Παγκόσμια ιστορία της σύγχρονης ιστοριογραφίας, Αθήνα 2015.
― Lake J., “Authorial intention in medieval historiography”, History Compass 12/4 (2014), σ.σ. 344-360.
― Lake J., “Current approaches to medieval historiography”, History Compass 13/3 (2015), σ.σ. 89-109.
― Le Goff J., Ιστορία και μνήμη, Αθήνα 1998.
― Mauskopf-Deliyannis D., Historiography in the Middle Ages, Λάιντεν, Βοστόνη 2003.
― McKitterick R., History and memory in the Carolingian world, Καίμπριτζ 2004.
― McKitterick R., The Carolingians and the written world, Καίμπριτζ, Νέα Υόρκη 1989.
― McKitterick R., The uses of literacy in early mediaeval Europe, Καίμπριτζ, Νέα Υόρκη 1992.
― Plassmann A., Origo gentis. Identitäts-und Legitimitätsstiftung in früh-und hochmittelalterlichen Herkunftserzählungen, Βερολίνο 2006.
― Reynolds S., “Medieval origines gentium and the community of the realm”, History 68 (1983), σ.σ. 375-390.
― Scharer A., Scheibelreiter G., Historiographie im Frühen Mittelalter, Βιέννη, Μόναχο 1994.
― Spiegel G., The past as text: the theory and practice of medieval historiography, Βαλτιμόρη 1997.
― Straw C., Collins R., Authors of the Middle Ages, historical and religious writers of the latin West, Άλντερσοτ 1996.
― Wolfram H., “Origo et religio. Ethnic traditions and literature in early medieval texts”, Early Medieval Europe 3.1 (1994), σ.σ. 19-38.
― Τούντα Ε., Μεσαιωνικά κάτοπτρα εξουσίας, Αθήνα 2012.

(ΙΜΧ 337) Όψεις της κοσμικής και εκκλησιαστικής κοινωνίας στη Μεσαιωνική Ευρώπη (Σ)

Το μάθημα έχει στόχο να αναδείξει τη διαμόρφωση του μεσαιωνικού ευρωπαϊκού πολιτισμού μέσα από την αλληλεπίδραση μεταξύ Εκκλησίας και θρησκείας αφενός και κοσμικής κοινωνίας αφετέρου. Απώτερος στόχος του μαθήματος είναι η κατανόηση των βασικών παραγόντων που διαμόρφωσαν τον μεσαιωνικό ευρωπαϊκό πολιτισμό. Θα αναφερθούμε σε όψεις του εκκλησιαστικού, θρησκευτικού και κοσμικού βίου σε όλη τη διάρκεια του Μεσαίωνα (5^ος – 15^ος αιώνας), δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στον πρώιμο και κεντρικό Μεσαίωνα (5^ος – 13^ος αιώνας). Το σεμινάριο περιλαμβάνει έξι θεματικές ενότητες, μέσα από τις οποίες επιλέγονται τα θέματα των γραπτών εργασιών που θα πρέπει να εκπονήσουν οι φοιτητές στη διάρκεια του εξαμήνου.  Οι θεματικές ενότητες αφορούν: 1) την κοσμική και εκκλησιαστική κοινωνία κατά τον πρώιμο Μεσαίωνα:  2) τη φεουδαρχία 3) τη μεσαιωνική αριστοκρατία 4) την εκκλησιαστική μεταρρύθμιση 5) τον μοναχισμό 6) τις σταυροφορίες. Κατά τη διάρκεια των συναντήσεων Θα γίνει εκτενής αναφορά στις μεθόδους εργασίας και στα εργαλεία έρευνας του σύγχρονου ιστορικού-μεσαιωνολόγου, στη χρήση και αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών στην εκπόνηση μιας επιστημονικής-πανεπιστημιακής εργασίας, καθώς επίσης και στις ιστορικές-ιστοριογραφικές σχολές.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία
― Abels R., “The historiography of a construct: ‘feudalism’ and the medieval historian”, History Compass 7.3 (2009), σ.σ. 1008-1031.
― Anderson P., Από την αρχαιότητα στον φεουδαρχισμό, Αθήνα 2001.
― Barthélemy D., “La mutation féodale a-t-elle eu lieu?” Annales, Économies, Sociétés, Civilisations 47 (1992), σ.σ. 767-777.
― Barthélemy D., “Qu’est-ce que le servage en France au XIe siècle?”, Revue Historique 287 (1992), σ.σ. 233-284.
― Berstein S. Milza P., Ιστορία της Ευρώπης, από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία στα Ευρωπαϊκά Κράτη 5ος – 18ος αιώνας, τ. 1, Αθήνα 1997.
― Bisson T., “The feudal revolution”, Past and Present 142 (1994), σ.σ. 6-42.
― Bloch M., Απολογία για την ιστορία: Το επάγγελμα του ιστορικού, Αθήνα 1994.
― Bloch M., Η φεουδαλική κοινωνία: η διαμόρφωση των σχέσεων εξάρτησης: οι τάξεις και η διακυβέρνηση των ανθρώπων, Αθήνα 1987.
― Blumenthal R.U., The investiture controversy: church and monarchy from the ninth to the twelfth century, Φιλαδέλφεια 1988.
― Bonnassie P., From slavery to feudalism in south western Europe, Καίμπριτζ, Νέα Υόρκη 1991.
― Boutruche R., Seigneurie et fédoalité, 2 τόμοι, Παρίσι 1968-1970.
― Brown E.A.R., “The tyranny of a construct: feudalism and historians of medieval Europe”, American Historical Review 79 (1974), σ.σ. 1063-1088.
― Brown P., The cult of saints. its rising and function in latin Christianity, Λονδίνο 1982.
― Brown P., The ransom of the soul. Afterlife and wealth in early western Christianity, Λονδίνο 2015.
― Brown P., The rise of western Christendom: triumph and diversity, A. D. 200 – 1000, Οξφόρδη 2003.
― Brown P., Η κοινωνία και το άγιο στην ύστερη Αρχαιότητα, Αθήνα 2000.
― Burton J., Medieval monasticism: monasticism in the medieval west: from its origins to the coming of the friars, Οξφόρδη 1996.
― Cowdrey H.E.J., Pope Gregory VII, 1073–1085, Οξφόρδη 1998.
― Cowdrey H.E.J., Popes and church reform in the 11th century, Σιγκαπούρη, Σύδνεϋ 2000.
― Cowdrey H.E.J., The Cluniacs and the Gregorian reform, Οξφόρδη 1970.
― Cowdrey H.E.J., The register of pope Gregory VII 1073-1085: an english translation, Οξφόρδη 2002.
― Dosse F., Η ιστορία σε ψίχουλα: από τα “Annales” στη “Νέα Ιστορία”, Ηράκλειο 1993.
― Duby G., The three orders: feudal society imagined, Σικάγο, Λονδίνο 1982.
― Duby G., Μεσαιωνική δύση: κοινωνία και ιδεολογία, Αθήνα 2003.
― Dunn M., The emergence of monasticism: from the Desert Fathers to the early Middle Ages, Οξφόρδη 2007.
― Erdmann C., The origin of the idea of crusade, Νιου Τζέρσεϋ 1977.
― Ganshof F.L., Feudalism, Νέα Υόρκη 1964.
― Geary P., Living with the dead in the Middle Ages, Ιθάκα 1994.
― Grousset R., ιστορία των σταυροφοριών, Αθήνα 1957.
― Iggers G., Η ιστοριογραφία στον εικοστό αιώνα: από την επιστημονική αντικειμενικότητα στην πρόσκληση του μεταμοντερνισμού, Αθήνα 1999.
― Iggers G., Νέες κατευθύνσεις στην ευρωπαϊκή ιστοριογραφία, Αθήνα 1991.
― Iggers G., Παγκόσμια ιστορία της σύγχρονης ιστοριογραφίας, Αθήνα 2015.
― Laudage J., Gregorianische Reform und Investiturstreit, Ντάρμστατ 1993.
― Le Goff J., Η Ευρώπη γεννήθηκε τον Μεσαίωνα; Αθήνα 2006.
― Le Goff J., Ο πολιτισμός της μεσαιωνικής Δύσης, Θεσσαλονίκη 1993.
― Le Goff J., Πρέπει αλήθεια να κόβουμε την ιστορία σε φέτες; Αθήνα 2016.
― Le Goff J., Το πουγκί και η ζωή. Οικονομία και θρησκεία στον Μεσαίωνα, Αθήνα 2003.
― Le Goff J., Το φαντασιακό στο Μεσαίωνα, Αθήνα 2008.
― Mackrell J.Q.C., The attack on feudalism in eighteenth-century France, Ρούτλετζ 2013.
― Mayer H.E., The Crusades, Νέα Υόρκη 1990.
― Peters E., The first crusade, the chronicle of Fulcher of Chartres and other source materials, Φιλαδέλφεια 1998.
― Polly J.P., Bournazel E., The feudal transformation, 900-1200, Νέα Υόρκη 1991.
― Rapp. C., Holy bishops in late antiquity: the nature of Christian leadership in an age of transition, Μπέρκλεϋ 2005.
― Reuter T., The Medieval nobility: studies on the ruling classes of France and Germany from the sixth to the twelfth century, Άμστερνταμ, Νέα Υόρκη 1979.
― Reynolds S., Fiefs and vassals: the medieval evidence reinterpreted, Οξφόρδη 1996.
― Riley-Smith J., The first crusade and the idea of crusading, Λονδίνο 1986.
― Robinson I.S., Henry IV of Germany 1056-1106, Καίμπριτζ 2003.
― Runciman S., Η ιστορία των σταυροφοριών, (3 τόμοι), Αθήνα 2006.
― Russel H.F., The just war in the Middle Ages, Λονδίνο, Νέα Υόρκη 1977.
― Thuillier G., Tulard J., Οι ιστορικές σχολές, Αθήνα 1993.
― Wickham C., Framing the early Middle Ages: Europe and the Mediterranean 400-800, Οξφόρδη, Τορόντο 2005.
― Βεν Π., Όταν ο κόσμος μας έγινε χριστιανικός (312-394 μ.Χ.), Αθήνα 2012.
― Κολοβός Η., Μοναστήρια, οικονομία και πολιτική: από τους μεσαιωνικούς στους νεώτερους χρόνους, Ηράκλειο 2011.
― Νορά Π., Λε Γκοφ Ζ., Το έργο της ιστορίας, Αθήνα 1975.