Από τον αρχαίο ναό στη χριστιανική εκκλησία: ο μετασχηματισμός της ιερής τοπογραφίας στην Ακρόπολη της Ελεύθερνας
Συνοπτική Περιγραφή
Το ερευνητικό πρόγραμμα έχει ως αντικείμενο τη διερεύνηση των μετασχηματισμών της «ιερής τοπογραφίας» στην Ακρόπολη της Ελεύθερνας (Κεντρική Κρήτη). To κλειδί για την κατανόηση αυτών των μετασχηματισμών προσφέρουν ένας αρχαίος ναός και μια επιβλητική εκκλησία, δύο κτήρια που ανακαλύφθηκαν -το ένα δίπλα στο άλλο- στο Κεντρικό Πλάτωμα της Ακρόπολης από τις ανασκαφικές έρευνες του Τομέα ΙΙ του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης. Τα δύο αυτά κτήρια αποτέλεσαν τα τοπόσημα της Ακρόπολης της Ελεύθερνας σε διαφορετικές φάσεις της ιστορίας της.
Το πρόγραμμα είναι καινοτόμο τόσο ως προς το εννοιολογικό πλαίσιο όσο και ως προς τη διεπιστημονική μεθοδολογία υλοποίησης. Μέσω της μελέτης δύο ελάχιστα γνωστών στην επιστημονική κοινότητα μνημείων, το πρόγραμμα εισάγει νέες οπτικές στην ιστορική ερμηνεία: ο δυναμικός μετασχηματισμός ενός τόπου δημόσιου και ιερού, ο οποίος δημιουργήθηκε από τις πυκνές αποθέσεις ιζημάτων των ανθρώπινων νοημάτων και τελετουργιών, αντιμετωπίζεται ως το αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης του ανθρώπου με το περιβάλλον του στη διαχρονία της ιστορίας. Εξετάζοντας την οικοδομική ιστορία των δύο μνημείων, αλλά και σημαντικές κατηγορίες κινητών ευρημάτων που σχετίζονται με αυτά, στόχος του ερευνητικού προγράμματος είναι η κατανόηση του πώς και γιατί ο «ιερός τόπος» αναπαράγεται, μεταβάλλεται, αλλά και εξαφανίζεται, καταστρέφεται.
Το πρόγραμμα θα συνεισφέρει στον εμπλουτισμό της αρχαιολογικής βιβλιογραφίας που αφορά την αρχαία και βυζαντινή αρχιτεκτονική, την έννοια και τον ρόλο της ακρόπολης μέσα στο ευρύτερο κρητικό, αλλά και μεσογειακό πλαίσιο, καθώς και το μείζον ιστορικό πρόβλημα του μετασχηματισμού του αρχαίου αστικού πολιτισμού μετά την επικράτηση του χριστιανισμού.
Στην ερευνητική ομάδα συμμετέχουν ερευνητές/τριες σε διαφορετικά στάδια της ακαδημαϊκής τους καριέρας και με διαφορετικές ειδικότητες (κλασική αρχαιολογία, βυζαντινή αρχαιολογία, αρχιτεκτονική), μια επιλογή επιβεβλημένη λόγω της διαχρονικής προσέγγισης του θέματος και του διεπιστημονικού χαρακτήρα του ερευνητικού προγράμματος.